چطور میتوانیم در یک رابطه از رفتارهای وابسته و کنترلگر جلوگیری کنیم؟
وابستگی و کنترلگری، دو سم مهلک برای هر رابطهای هستند. این رفتارها میتوانند اعتماد، صمیمیت و سلامت روانی هر دو طرف را به خطر بیاندازند. اگر میخواهید رابطهای سالم و پایدار داشته باشید، باید آگاهانه از این الگوهای مخرب دوری کنید.
- ✔
مرزهای شخصی خود را مشخص کنید:
بدانید چه چیزهایی برای شما مهم هستند و از چه رفتارهایی ناراحت میشوید. این مرزها را به طور واضح و قاطعانه به طرف مقابلتان اطلاع دهید. - ✔
به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذارید:
چک کردن تلفن همراه، خواندن پیامها یا سرک کشیدن در خلوت طرف مقابل، نشاندهندهی عدم اعتماد و کنترلگری است. - ✔
به علایق و فعالیتهای مستقل یکدیگر احترام بگذارید:
هر فردی به فضایی برای دنبال کردن علایق شخصی و ارتباط با دوستان خود نیاز دارد. سعی نکنید تمام وقت و انرژی طرف مقابل را به خود اختصاص دهید.
- ✔
از تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل خودداری کنید:
پذیرفتن طرف مقابل همانطور که هست، کلید یک رابطهی سالم است. سعی نکنید او را به کسی که میخواهید تبدیل کنید. - ✔
مسئولیت احساسات خود را بر عهده بگیرید:
انتظار نداشته باشید طرف مقابل شما همیشه شاد نگه دارد. یاد بگیرید چطور با احساسات منفی خود کنار بیایید و مسئولیت خوشبختی خود را بپذیرید.
- ✔
به جای انتقاد کردن، نیازهای خود را بیان کنید:
به جای سرزنش کردن طرف مقابل، به طور واضح و مستقیم نیازهای خود را بیان کنید. مثلا به جای گفتن “تو هیچوقت به من توجه نمیکنی”، بگویید “دوست دارم بیشتر با هم وقت بگذرانیم. “ - ✔
از تهدید کردن یا باجگیری عاطفی خودداری کنید:
بهرهگیری از تهدید یا باجگیری عاطفی برای رسیدن به خواستههایتان، رفتاری بسیار مخرب است و باعث ایجاد ترس و نارضایتی در رابطه میشود. - ✔
به طرف مقابل خود اعتماد کنید:
اعتماد، پایهی هر رابطهی سالمی است. اگر به طرف مقابلتان اعتماد ندارید، باید ریشهی این عدم اعتماد را پیدا کنید و آن را حل کنید. - ✔
از حسادت دوری کنید:
حسادت، احساسی مخرب است که میتواند باعث ایجاد رفتارهای کنترلگر و آسیبزا شود. سعی کنید با افزایش اعتماد به نفس و تمرکز بر نقاط قوت رابطهتان، با حسادت مقابله کنید. - ✔
به استقلال مالی یکدیگر احترام بگذارید:
تصمیمگیریهای مالی باید با مشورت و رضایت هر دو طرف انجام شود. سعی نکنید کنترل تمام منابع مالی را در دست بگیرید. - ✔
اجازه دهید طرف مقابل تصمیمهای خود را بگیرد:
تلاش برای کنترل تمام جنبههای زندگی طرف مقابل، نشاندهندهی عدم احترام به او به عنوان یک فرد مستقل است. - ✔
ارتباط موثر را تمرین کنید:
به حرفهای طرف مقابل با دقت گوش دهید، احساسات خود را به طور واضح بیان کنید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. - ✔
به دنبال کمک حرفهای باشید:
اگر در حل مشکلات رابطهتان با مشکل مواجه هستید، از یک مشاور یا رواندرمانگر کمک بگیرید. - ✔
به خودتان اهمیت دهید:
مراقبت از سلامت جسمی و روانی خود، کلید یک رابطهی سالم است. وقتی از خودتان مراقبت میکنید، انرژی بیشتری برای برقراری ارتباط مثبت با طرف مقابلتان خواهید داشت. - ✔
یاد بگیرید که نه بگویید:
توانایی گفتن “نه” به خواستههای نامعقول طرف مقابل، نشاندهندهی استقلال و اعتماد به نفس شماست.
با تمرین این نکات و توجه به نیازهای خود و طرف مقابلتان، میتوانید از رفتارهای وابسته و کنترلگر دوری کنید و رابطهای سالم و شاد داشته باشید.
1. خودآگاهی را تمرین کنید
اولین قدم برای جلوگیری از رفتارهای وابسته و کنترلگر، شناخت این رفتارها در خودتان است. به احساسات، افکار و الگوهای رفتاری خود توجه کنید. از خودتان بپرسید چرا احساس میکنید باید شریک زندگی خود را کنترل کنید یا به او وابسته باشید. مدیتیشن، نوشتن خاطرات روزانه و گفتگو با یک درمانگر میتواند به شما در این زمینه کمک کند. سعی کنید الگوهای رفتاری خود را شناسایی کرده و به دنبال محرکهایی باشید که باعث بروز این رفتارها میشوند. مثلا ممکن است متوجه شوید که وقتی شریک زندگیتان دیر به خانه میآید، احساس ناامنی میکنید و این باعث میشود که او را بازجویی کنید. با شناخت این الگوها، میتوانید آگاهانه تصمیم بگیرید که به جای کنترلگری، واکنش دیگری نشان دهید.
2. مرزهای شخصی خود را مشخص کنید
تعیین و حفظ مرزهای شخصی در یک رابطه سالم بسیار مهم است. مرزها خطوط نامرئیای هستند که مشخص میکنند چه چیزی را میپذیرید و چه چیزی را نمیپذیرید. این مرزها میتوانند شامل مسائل فیزیکی، عاطفی، مالی و زمانی باشند. مثلا ممکن است تصمیم بگیرید که هرگز اجازه ندهید شریک زندگیتان به شما توهین کند یا از شما سوء استفاده مالی کند. مرزهای خود را به شریک زندگیتان اطلاع دهید و به آنها پایبند باشید. اگر کسی مرزهای شما را نقض کند، قاطعانه به او تذکر دهید و از خودتان دفاع کنید. به خاطر داشته باشید که تعیین مرزها خودخواهانه نیست، بلکه برای حفظ سلامت روان و کیفیت رابطه ضروری است. اگر در تعیین مرزها مشکل دارید، میتوانید از یک مشاور کمک بگیرید.
3. به استقلال خود اهمیت دهید
حفظ استقلال فردی در یک رابطه بسیار مهم است. این بدان معناست که شما باید به علایق، سرگرمیها، دوستان و اهداف شخصی خود پایبند باشید. از اینکه تمام وقت خود را با شریک زندگیتان بگذرانید، خودداری کنید. به خودتان اجازه دهید که به تنهایی وقت بگذرانید و فعالیتهایی را انجام دهید که از آنها لذت میبرید. استقلال مالی نیز اهمیت دارد. سعی کنید درآمد خود را داشته باشید و در تصمیمگیریهای مالی مشارکت کنید. وقتی استقلال خود را حفظ میکنید، احساس اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت و کمتر به شریک زندگیتان وابسته خواهید بود. این استقلال باعث میشود که رابطه شما پویا و جذاب باقی بماند.
4. ارتباط باز و با صداقت داشته باشید
ارتباط باز و با صداقت، سنگ بنای یک رابطه سالم است. با شریک زندگیتان در مورد احساسات، افکار، نیازها و نگرانیهای خود صحبت کنید. از ابراز احساسات خود نترسید، حتی اگر این احساسات منفی باشند. سعی کنید احساسات خود را به طور سازنده بیان کنید، بدون اینکه شریک زندگیتان را سرزنش کنید یا به او حمله کنید. به صحبتهای شریک زندگیتان با دقت گوش دهید و سعی کنید او را درک کنید. از قضاوت کردن یا نصیحت کردن خودداری کنید. در مورد انتظارات خود از رابطه به طور واضح صحبت کنید. این انتظارات میتواند شامل مسائل مربوط به تعهد، وفاداری، صمیمیت و آینده باشد. هرگز سعی نکنید احساسات خود را سرکوب کنید یا از گفتن حقیقت خودداری کنید. این کار باعث ایجاد نارضایتی و سوء تفاهم در رابطه میشود.
5. اعتماد را تقویت کنید
اعتماد یکی از مهمترین عوامل در یک رابطه سالم است. بدون اعتماد، رابطه نمیتواند پایدار و رضایتبخش باشد. برای تقویت اعتماد، باید صادق و قابل اعتماد باشید. به وعدههای خود عمل کنید و هرگز به شریک زندگیتان دروغ نگویید. از پنهان کردن اطلاعات یا اسرار از شریک زندگیتان خودداری کنید. هرچه شفافتر باشید، اعتماد بین شما بیشتر خواهد شد. اگر به شریک زندگیتان خیانت کردهاید، مسئولیت اشتباه خود را بپذیرید و برای ترمیم رابطه تلاش کنید. به شریک زندگی تان فرصت دهید تا به شما اعتماد کند و صبور باشید. 
6. به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذارید
هر فردی حق دارد که حریم خصوصی خود را داشته باشد. این بدان معناست که شما نباید بدون اجازه به وسایل شخصی، تلفن همراه یا حسابهای کاربری شریک زندگیتان سرک بکشید. به ایمیلها، پیامها و دفتر خاطرات شریک زندگیتان احترام بگذارید. اگر به چیزی مشکوک هستید، به جای جاسوسی کردن، مستقیماً با او صحبت کنید. حتی اگر با هم زندگی میکنید، به فضای شخصی یکدیگر احترام بگذارید و به هم فرصت دهید که به تنهایی وقت بگذرانند. احترام به حریم خصوصی نشان دهنده این است که شما به شریک زندگی تان به عنوان یک فرد مستقل احترام می گذارید. جاسوسی و کنترل کردن نشانه عدم اعتماد و ناامنی است.
7. از حسادت دوری کنید
حسادت یک احساس طبیعی است، اما اگر کنترل نشود، میتواند به یک مشکل جدی در رابطه تبدیل شود. اگر احساس حسادت میکنید، سعی کنید دلیل آن را پیدا کنید. آیا احساس ناامنی میکنید؟ آیا اعتماد به نفس پایینی دارید؟ به جای اینکه شریک زندگیتان را سرزنش کنید، با او در مورد احساسات خود صحبت کنید. به شریک زندگیتان اعتماد کنید و به او اجازه دهید که با دوستان و همکارانش وقت بگذراند. سعی کنید حسادت را با تقویت اعتماد به نفس و تمرکز بر نقاط قوت خود مدیریت کنید.
8. از انتقاد و سرزنش کردن خودداری کنید
انتقاد و سرزنش کردن، سم رابطه است. این رفتارها باعث ایجاد احساس حقارت و بیارزشی در شریک زندگیتان میشود. به جای انتقاد کردن، سعی کنید نیازها و خواستههای خود را به طور سازنده بیان کنید. به جای اینکه بگویید “تو همیشه دیر میآیی”، بگویید “وقتی دیر میآیی، نگران میشوم. ” به جای تمرکز بر نقاط ضعف شریک زندگیتان، سعی کنید نقاط قوت او را ببینید و از او قدردانی کنید. 
انتقاد و سرزنش کردن باعث ایجاد فاصله بین شما و شریک زندگی تان می شود. سعی کنید به جای انتقاد، همدلی و درک خود را نشان دهید. 
9. به دنبال کمک حرفهای باشید
10. به خودتان عشق بورزید
عشق به خود، پایه و اساس یک رابطه سالم است. وقتی خودتان را دوست داشته باشید، به خودتان احترام میگذارید و از خودتان مراقبت میکنید. این باعث میشود که کمتر به دنبال تایید و عشق از دیگران باشید و کمتر به رفتارهای وابسته و کنترلگر روی بیاورید. با خودتان مهربان باشید و از خودتان مراقبت کنید. به خودتان زمان و انرژی اختصاص دهید و فعالیتهایی را انجام دهید که از آنها لذت میبرید. وقتی خودتان را دوست داشته باشید، میتوانید به طور سالم تری با دیگران ارتباط برقرار کنید.
11. تمرکز بر روی رشد فردی
به جای اینکه تمام تمرکز خود را بر روی رابطه بگذارید، بر روی رشد و توسعه فردی خود تمرکز کنید. اهداف شخصی خود را تعیین کنید و برای رسیدن به آنها تلاش کنید. مهارتهای جدید یاد بگیرید، سرگرمیهای جدید پیدا کنید و با افراد جدید آشنا شوید. هرچه بیشتر رشد کنید، احساس رضایت بیشتری خواهید داشت و کمتر به شریک زندگی خود وابسته خواهید بود. این کار باعث می شود که رابطه شما پویاتر و جذاب تر باشد.
12. تقویت روابط اجتماعی
داشتن روابط اجتماعی قوی و سالم، یکی از بهترین راهها برای جلوگیری از وابستگی به یک فرد است. با دوستان و خانواده خود وقت بگذرانید و در فعالیتهای اجتماعی شرکت کنید. این کار باعث می شود که شما کمتر به یک فرد وابسته باشید و احساس امنیت بیشتری کنید.
13. پذیرش تغییر
تغییر یک جزء اجتنابناپذیر از زندگی است و روابط نیز همینطور هستند. پذیرش این واقعیت که افراد و روابط میتوانند با گذشت زمان تغییر کنند، برای جلوگیری از رفتارهای کنترلگر ضروری است. تلاش برای ثابت نگه داشتن یک رابطه در یک نقطه خاص، اغلب منجر به ناامیدی و نارضایتی میشود. به جای اینکه سعی کنید شریک زندگیتان را کنترل کنید، به او فضا دهید تا رشد کند و تغییر کند. با هم یاد بگیرید که چگونه با تغییرات سازگار شوید و به یکدیگر کمک کنید تا در این مسیر پیشرفت کنید. سعی کنید به جای مقاومت در برابر تغییر، آن را به عنوان یک فرصت برای یادگیری و تکامل بپذیرید.
14. یادگیری حل مسئله
در هر رابطهای، اختلافات و مشکلات اجتنابناپذیر هستند. یادگیری نحوه حل مسئله به طور سازنده، برای جلوگیری از رفتارهای مخرب مانند کنترلگری و وابستگی ضروری است. به جای اینکه از مشکلات فرار کنید یا آنها را نادیده بگیرید، به طور مستقیم و با صداقت با آنها روبرو شوید. به صحبتهای شریک زندگیتان با دقت گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. به دنبال راهحلهایی باشید که برای هر دوی شما منصفانه و قابل قبول باشند. از بحث و جدلهای بینتیجه خودداری کنید و به جای آن، بر روی یافتن راهحلهای عملی تمرکز کنید. اگر نمیتوانید به تنهایی مشکلات خود را حل کنید، از یک مشاور یا درمانگر کمک بگیرید.
15. بخشش را تمرین کنید
بخشیدن خود و شریک زندگیتان، بخش مهمی از یک رابطه سالم است. هیچکس کامل نیست و همه اشتباه میکنند. اگر میخواهید یک رابطه پایدار و رضایتبخش داشته باشید، باید یاد بگیرید که گذشته را رها کنید و یکدیگر را ببخشید. صبور باشید و به خود و شریک زندگیتان فرصت دهید تا التیام پیدا کنید. بخشیدن نشانه قدرت است، نه ضعف.
خیلی ممنون از این پست کاربردی! چند وقت پیش توی رابطه ام مدام احساس خفگی می کردم تا اینکه فهمیدم اصلا برای خودم حریمی تعیین نکرده بودم و همه چیز رو تحمل می کردم. وقتی یاد گرفتم نه گفتن رو و مرزهام رو مشخص کنم، همه چیز عوض شد. راستی میشه لطفا در مورد راه های تقویت اعتماد در رابطه بیشتر بنویسی؟ خیلی دوست دارم بدونم چطور میشه این حس رو ساخت و نگهش داشت. و اگر ممکنه یه مطلب هم در مورد رشد فردی و تاثیرش روی روابط بذاری، خیلی برام جالبه! مرسی از مطالب خوبت.